Η ταινία «Ο σπόρος της Ιερής Συκιάς», του Ιρανού σκηνοθέτη Μοχάμαντ Ρασούλοφ, είναι φαβορί για το Όσκαρ Καλύτερης Ξένης Ταινίας και αντλεί έμπνευση από τη δολοφονία της Μάχσα Αμινί, που έχει γίνει σύμβολο των αγώνων για τα ανθρώπινα δικαιώματα στο Ιράν. Ο Ρασούλοφ, αυτοεξόριστος λόγω των διωγμών του ιρανικού καθεστώτος, ολοκλήρωσε τη σκηνοθεσία της ταινίας του από τη Γερμανία, αναδεικνύοντας τη σκληρή πραγματικότητα που βιώνουν οι γυναίκες στη χώρα του. Παρά τις πιέσεις των ιρανικών αρχών, η ταινία έχει καταφέρει να φτάσει στη διεθνή σκηνή, προσφέροντας μια συγκλονιστική μαρτυρία για την κατάσταση στο Ιράν.
Ο «Σπόρος της Ιερής Συκιάς» είναι ταινία του Ιρανού Μοχάμαντ Ρασούλοφ και φαβορί στα φετινά Oscars. Πηγή έμπνευσης ήταν η δολοφονία της Μάχσα Αμινί από το καθεστώς του Ιράν, που είναι πλέον παγκόσμιο σύμβολο.
Ο Ρασούλοφ δεν ζει πλέον στη χώρα του. Εγκατέλειψε κρυφά το Ιράν μετά την καταδίκη του από ισλαμικό δικαστήριο λόγω «πρόθεσης διάπραξης εγκλήματος κατά της ασφάλειας της χώρας». Όπως ο ίδιος έχει εκμυστηρευτεί, χρειάστηκε να περπατήσει 28 ώρες για να περάσει τα σύνορα αφήνοντας πίσω του τόσο την οικογένεια του όσο και όσα αγάπησε. Μαζί του είχε και τις κόπιες της ταινίας που μόνταρε στη Γερμανία.
«Δεν είχα πολύ χρόνο να πάρω μια απόφαση. Έπρεπε να διαλέξω ανάμεσα στη φυλακή και τη φυγή μου. Με βαριά καρδιά επέλεξα την εξορία. Η Ισλαμική Δημοκρατία κατέσχεσε το διαβατήριό μου τον Σεπτέμβριο του 2017 και ως εκ τούτου, έπρεπε να φύγω από το Ιράν κρυφά» δήλωσε σε συνέντευξή του. «Οι θανατικές ποινές εκτελούνται καθώς η Ισλαμική Δημοκρατία έχει βάλει στο στόχαστρο τις ζωές διαδηλωτών και ακτιβιστών για τα πολιτικά δικαιώματα. Η εγκληματική μηχανή της Ισλαμικής Δημοκρατίας παραβιάζει συνεχώς και συστηματικά τα ανθρώπινα δικαιώματα» είπε ο Ρασούλοφ.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Ο σκηνοθέτης αν και αυτοεξορίστηκε, ολοκλήρωσε τη σκηνοθεσία της ταινίας του εξ’ αποστάσεως, στη Γερμανία και κατάφερε να φτάσει αρχικά στο κόκκινο χαλί των Καννών και τώρα στα Oscars.
Ο 52χρονος Μοχάμεντ Ρασούλοφ θεωρείται ένας από τους κορυφαίους σκηνοθέτες του Ιράν, έχει κερδίσει μια σειρά από διεθνή βραβεία. Από τότε όμως που ανακοινώθηκε η συμμετοχή της νέας του ταινίας σε φεστιβάλ, τόσο ο ίδιος όσο οι διοργανωτές δέχθηκαν πιέσεις από τις ιρανικές αρχές να την αποσύρουν. Τελικά δεν τα κατάφεραν και σύμφωνα με τους ειδικούς είναι εκείνη που θα πάρει το Oscar Καλύτερης Ξένης Ταινίας.
Ως εξόριστος πολιτικός μετανάστης όμως κατάφερε να μας χαρίσει μία από τις πιο συγκλονιστικές ταινίες και μια μαρτυρία παράλληλα. Την πραγματική εικόνα του Ιράν και κυρίως όλα όσα έχουν υποστεί και συνεχίζουν να υπομένουν οι γυναίκες που ζουν στη χώρα του.
«Οι γυναίκες στο Ιράν είναι το πιο ενεργό κομμάτι και είναι, με έναν τρόπο, η κινητήρια δύναμη των απελευθερωτικών κινημάτων. Και αυτό το κίνημα «Γυναίκα, Ζωή, Ελευθερία» είναι μόνο το τελευταίο βήμα αυτού του κινήματος, το οποίο έχει ιστορικές ρίζες, τουλάχιστον στο Ιράν, και είναι εξαιρετικά παρόν στην ιρανική κοινωνία και στη νέα γενιά. Μέσα από τα αιτήματά τους για τα ατομικά τους δικαιώματα και την επιλογή του τρόπου ζωής τους, δείχνουν, τη φανερή αντίδραση ολόκληρης της κοινωνίας. Και τα αιτήματά τους δεν αφορούν μόνο τον φεμινισμό, αλλά τα ανθρώπινα δικαιώματα. Πολλοί άνδρες θεωρούν επίσης τον εαυτό τους μέρος αυτού του κινήματος. Δεν είναι αποκλειστικό για τις γυναίκες. Έτσι, είναι ένα πολύ γενικό και βαθιά ριζωμένο κίνημα στην ιρανική κοινωνία.
Photo by Victor Boyko/Getty Images
Οι πρωταγωνιστές
Το ζευγάρι των πρωταγωνιστών, Soheila Golestani και Missagh Zareh βρίσκονται ακόμη στο Ιράν αλλά κανείς δεν γνωρίζει αν βρίσκονται σε κατ’ οίκον περιορισμό ή έχουν φυλακιστεί. Μία από τις πιο συγκινητικές και συμβολικές στιγμές στο Φεστιβάλ Καννών είναι οι φωτογραφίες των πρωταγωνιστών που κρατούσε ο σκηνοθέτης ενώ στο πλάι του είχε τις δύο ηθοποιούς της ταινίας, Mahsa Rostami και Setareh Maleki οι οποίες επίσης αυτοεξορίστηκαν και ζουν πλέον στο Βερολίνο. Οι δύο νεαρές πρωταγωνίστριες κατάφεραν να φυγαδευτούν από τη χώρα και να αποχωριστούν τις οικογένειες τους που προφανώς δεν θα καταφέρουν να δουν ξανά. Δεν σταματούν να αποκαλύπτουν λεπτομέρειες και να δημοσιοποιούν όλα όσα έζησαν και είδαν με τα μάτια τους.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Σε συνέντευξή τους στην Γερμανική Vogue μίλησαν τόσο για την ταινία που γυρίστηκε με απόλυτη μυστικότητα και σε κλειστούς χώρους με κίνδυνο της ζωής τους.
«Τίποτα δεν μπορεί πραγματικά να σχεδιαστεί στο Ιράν. Ο κόσμος ποτέ δεν ξέρει τι κάνει η κυβέρνηση. Αυτό τροφοδοτεί τον φόβο. Ήταν ξεκάθαρο για μένα ότι θα είχα δυσκολίες με τη δουλειά μου. Ποτέ όμως δεν σκέφτηκα ότι θα έπρεπε να φύγω από το σπίτι μου κρυφά, με τα πόδια και από μυστικές διαδρομές. Δεν πρόλαβα καν να αποχαιρετήσω τους φίλους μου. Δεν ήμουν προετοιμασμένος για αυτό» λέει η Setareh Maleki που το όνομά της στα Περσικά σημαίνει «μοίρα».
«Όταν διάβασα το σενάριο ήξερα τι να περιμένω. Οπότε δεν ήταν έκπληξη. Ήξερα από πριν ότι μια καριέρα ως ηθοποιός στο Ιράν δεν θα ήταν πλέον δυνατή. Κανείς μας όμως δεν περίμενε ότι θα μας απαγόρευαν να φύγουμε από τη χώρα. Οι οικογένειές μας υπέθεσαν επίσης ότι θα μπορούσαν να έρθουν στο αεροδρόμιο και να μας αποχαιρετήσουν κανονικά. Δυστυχώς τα πράγματα εξελίχθηκαν διαφορετικά» αποκαλύπτει στην κοινή συνέντευξη η Mashsa Rostami.
Γιατί όμως διακινδύνευσαν προκειμένου να μάθει μέσα από την ταινία όλος ο κόσμος τη δραματική κατάσταση στο Ιράν; «Συμμετείχαμε σε αυτή την ταινία ώστε αυτή η σημαντική εποχή στη χώρα μας να τεκμηριωθεί για το μέλλον και να παραμείνει ζωντανή. Αυτό κάναμε. Το μήνυμα της ταινίας είναι: Οι γυναίκες αντιστέκονται και δεν θέλουν να ταπεινωθούν» εξηγεί η Maleki που δήλωσε ότι μία στιγμή που δεν θα ξεχάσει ποτέ είναι η πρώτη φορά που άφησε τα μακριά μαλλιά της ελεύθερα να τα παίρνει ο άνεμος χωρίς να τα κρύβει η μαντήλα.
Τόσο η Rostami όσο και η Maleki δεν έχουν διαβατήριο, δεν τους επιτρέπεται να φύγουν από τη Γερμανία, το πιστοποιητικό γέννησης από το Ιράν δεν βοηθά και δεν γνωρίζουν πόσο θα διαρκέσει αυτή η κατάσταση. Η βραδιά των Oscars όμως τόσο για τις ίδιες όσο και για τον Ρασούλοφ είναι μια εξαιρετική ευκαιρία να μεταδώσουν το μήνυμα τους κι εμείς τους ευχόμαστε καλή επιτυχία και μια ελεύθερη και όμορφη ζωή.
Κεντρική Photo by Stephane Cardinale – Corbis/Corbis via Getty Images