Το άρθρο εξετάζει τις πολύπλοκες πτυχές της διαχείρισης του διαβήτη τύπου 2, επισημαίνοντας τις συχνές συννοσηρότητες που τον συνοδεύουν. Αναλύει πώς η αντίσταση στην ινσουλίνη επηρεάζει το πάγκρεας και οδηγεί σε αυξημένα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, θέτοντας σε κίνδυνο τα αιμοφόρα αγγεία και ζωτικά όργανα.
Οι διαβητικοί ασθενείς διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για καρδιακές παθήσεις, νεφρικές νόσους, βλάβες στα νεύρα, διαβητικό πόδι και σεξουαλική δυσλειτουργία. Η έγκαιρη διάγνωση και η ορθή διαχείριση είναι κρίσιμες για την πρόληψη επιπλοκών και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών.
Διαβάστε παρακάτω
Για τους περισσότερους διαβητικούς ασθενείς, εκείνους δηλαδή που έχουν διαγνωστεί με διαβήτη τύπου 2, η διαχείριση της νόσου δεν περιορίζεται στα αντιδιαβητικά δισκία ή στους διατροφικούς κανόνες για ρύθμιση του σακχάρου τους. Συχνά αναπτύσσονται και άλλες παθολογικές καταστάσεις παράλληλα με τον διαβήτη, οι οποίες «μπερδεύουν» την κατάσταση, φτάνοντας να μιλάμε τελικά για συννοσηρότητες και για «χούφτες» από χάπια που θα πρέπει να λαμβάνει κανείς.
Η βλάβη ξεκινά από το πάγκρεας, αλλά δεν σταματά εκεί…
Υπό φυσιολογικές συνθήκες, το πάγκρεας παράγει επαρκείς ποσότητες ινσουλίνης, ώστε να λειτουργήσει σωστά ο μεταβολισμός. Oταν, όμως, υπάρχει αντίσταση στην ινσουλίνη, το πάγκρεας χρειάζεται να παράγει μεγαλύτερες ποσότητες ινσουλίνης για να ξεπεράσει αυτή την αντίσταση.
Ενώ στην αρχή καταφέρνει με υπερπροσπάθεια να αντεπεξέλθει στις συνθήκες αυτές, αν η στρεσογόνος κατάσταση συνεχιστεί επί μακρόν, η ινσουλίνη δεν επαρκεί και το σάκχαρο του αίματος αρχίζει σταδιακά να αυξάνεται. Τη στιγμή που εισέρχεται κάποιος σε αυτή τη φάση της ήπιας ανεπάρκειας, υπάρχει προδιάθεση για σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2.
Η κατάσταση αυτή θέτει σε κίνδυνο τα αιμοφόρα αγγεία και τα ζωτικά όργανα των ασθενών. Χωρίς την κατάλληλη θεραπεία, ο διαβήτης μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων, εγκεφαλικών επεισοδίων, νεφρικής νόσου, σεξουαλικής δυσλειτουργίας, αλλά και να προκαλέσει σειρά από βλάβες στο νευρικό σύστημα, στα μάτια, στη στοματική κοιλότητα, στο γαστρεντερικό σύστημα κ.λπ. Ας ρίξουμε μια πρώτη ματιά στις νόσους που «συνοδεύουν» πιο συχνά τον διαβήτη.
Καρδιακές παθήσεις – Τα πολλά πρόσωπα του διαβήτη
Οι διαβητικοί έχουν έως και πενταπλάσιες πιθανότητες να αναπτύξουν καρδιακές παθήσεις ή να υποστούν εγκεφαλικό επεισόδιο. Ο παρατεταμένα ανεπαρκής έλεγχος των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα αυξάνει τον κίνδυνο αθηροσκλήρωσης, κατά την οποία επικάθονται λιπίδια στα τοιχώματα των μεγάλου και μέσου μεγέθους αρτηριών. Τα λιπίδια αυτά (κυρίως η «κακή» LDL χοληστερόλη) που κυκλοφορούν στο αίμα, με την πάροδο του χρόνου αρχίζουν να διαβρώνουν τα τοιχώματα των αρτηριών, να δημιουργούν αθηρωματικές πλάκες και σταδιακά οι αρτηρίες να χάνουν την ελαστικότητά τους και να μειώνεται η διάμετρός τους. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε κακή παροχή αίματος στην καρδιά, προκαλώντας στηθάγχη και αυξάνοντας τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού.
Βλάβες των νεύρων
Η υπερβολική γλυκόζη στο αίμα μπορεί να τραυματίσει τα αιμοφόρα αγγεία στα νεύρα. Αυτός είναι ο λόγος που προκαλείται μυρμήγκιασμα και μούδιασμα στα χέρια και τα πόδια των ασθενών. Οταν ο διαβήτης επηρεάζει τα νεύρα στο πεπτικό σύστημα, τα συμπτώματα περιλαμβάνουν ναυτία, εμετούς, διάρροια και δυσκοιλιότητα.
Νεφρική νόσος
Περίπου το 40% των ασθενών με διαβήτη εκδηλώνουν νεφρική νόσο. Ο διαβήτης αποτελεί ενδοκρινολογική διαταραχή, κατά την οποία οι ιστοί δεν είναι σε θέση να απορροφήσουν και να χρησιμοποιήσουν τη γλυκόζη (σάκχαρο) για ενέργεια. Ετσι, η γλυκόζη συσσωρεύεται στο αίμα, προκαλεί βλάβη στα αιμοφόρα αγγεία (μικρά και μεγάλα) και στους ιστούς σε ολόκληρο το σώμα και οδηγεί σε πλήθος επιπλοκών, όπως τύφλωση, γάγγραινα και νεφρική ανεπάρκεια που χρειάζεται αιμοκάθαρση.
Οι επιπλοκές που επιβαρύνουν τους νεφρούς συνήθως εμφανίζονται μετά τα πρώτα 10-15 χρόνια του διαβήτη. Γι’ αυτό, ακόμη και αυτοί που γνωρίζουν ότι πάσχουν από διαβήτη, συνήθως παραβλέπουν τον κίνδυνο και δεν τον αντιμετωπίζουν έγκαιρα. Ομως, η βλάβη των νεφρών, όπως και οι άλλες επιπλοκές, προχωράει αργά και σταθερά. Οι παράγοντες που οδηγούν στην εμφάνιση νεφρικής προσβολής είναι η ανεπαρκής ρύθμιση του σακχάρου, με επίπεδα γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης ΗbΑ1c>7,5%, η υψηλή αρτηριακή πίεση >130/80 mmHg, το κάπνισμα, η παχυσαρκία και η γενετική προδιάθεση.
Διαβητικό πόδι
Με τον όρο αυτό περιγράφονται οι βλάβες που μπορεί να δημιουργηθούν στο πόδι ενός πάσχοντος από διαβήτη (από τον αστράγαλο και κάτω) ως αποτέλεσμα περιφερικής νευροπάθειας ή/και περιφερικής αρτηριοπάθειας, σε συνδυασμό με κάποιον τραυματισμό του ποδιού που δεν έγινε αντιληπτός. Ο ασθενής με περιφερική νευροπάθεια μπορεί να μην αισθάνεται τα επώδυνα ερεθίσματα. Κάποιος επαναλαμβανόμενος μικροτραυματισμός, π.χ. από στενό παπούτσι, μπορεί να δημιουργήσει πολύ μεγάλη και βαθιά πληγή (έλκος). Μια τέτοια πληγή, ειδικά σε ασθενείς που έχουν και κακή κυκλοφορία λόγω αρτηριοπάθειας, μπορεί να επιμένει για πολλούς μήνες, να μολυνθεί ή και να προκαλέσει οστεομυελίτιδα (λοίμωξη στο οστό που βρίσκεται από κάτω). Για τη θεραπεία των ελκών αυτών απαιτείται πρώτα απ’ όλα «αποφόρτιση» (ουσιαστικά να μην πιέζεται η περιοχή καθόλου), τακτική τοπική περιποίηση, τακτικός χειρουργικός καθαρισμός από τον ειδικό και, κατά περίπτωση, χρήση αντιβιοτικών. Δυστυχώς, η κατάληξη δεν είναι πάντα καλή και ο ακρωτηριασμός δεν μπορεί πάντοτε να αποφευχθεί. Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντική η πρόληψη, η οποία βασίζεται σε ειδικά παπούτσια και πάτους για διαβητικούς, καθώς και στη σωστή εκπαίδευση του διαβητικού πάνω στην καθημερινή φροντίδα των ποδιών του.
Σεξουαλική δυσλειτουργία
Τα άτομα με διαβήτη είναι πιθανό να παρουσιάσουν στυτική δυσλειτουργία. Συνήθως αντιμετωπίζεται με φαρμακευτική αγωγή, αλλά οι ασθενείς που καπνίζουν και έχουν αναπτύξει ήδη βλάβες στα νεύρα και τα αιμοφόρα αγγεία διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο. Οι γυναίκες με διαβήτη μπορεί να βιώσουν μειωμένη σεξουαλική επιθυμία, λιγότερη ευχαρίστηση από το σεξ, κολπική ξηρότητα, απουσία οργασμού και πόνο στο σεξ.