Ένα αξέχαστο ταξίδι στο Μεξικό, με σπάνιες εικόνες

Κείμενο, εικόνες: Κωνσταντίνος Σφήκας

Οι 31 Μεξικανικές Ηνωμένες Πολιτείες γνωστές ως Μεξικό ιδρύθηκαν ως κράτος το 1821 ενώ αναγνωρίστηκαν ως ανεξάρτητο κράτος το 1968.

Στην τεράστια αυτή χώρα των 2 εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων με 140 εκατομμύρια πληθυσμό (και άλλα 40 εκατομμύρια στις ΗΠΑ) ομιλούνται 364 γλώσσες(από τις οποίες οι 68 είναι αναγνωρισμένες.

Η χώρα είναι η πατρίδα της σοκολάτας την οποία έπιναν όλοι οι προκολομβιανοί πολιτισμοί όπως οι Ολμέκοι, οι Μάγιας, οι Τολτέκοι και οι Αζτέκοι.

Οι Μεξικανοί πάντως πίνουν πολύ περισσότερη Coca cola από σοκολάτα ή την μπύρα Corona που πίνουν και εξάγουν.

Στην πρωτεύουσα Mexico city υπάρχει το μεγαλύτερο πανεπιστήμιο του κόσμου το UNAM με 360.000 φοιτητές, ιδρυμένο το 1551 που το οριοθετεί ως το παλαιότερο πανεπιστήμιο στην Αμερικανική Ήπειρο.

Η χώρα βρίσκεται στο τροπικό του Καρκίνου με δύο τεράστιους, υπέροχους κόλπους ,με ερήμους, δάση, φαράγγια, οροσειρές, οροπέδια, ηφαίστεια, πεδιάδες, όλους τους τύπους κλιμάτων στον κόσμο και διαθέτει μια χλωρίδα και πανίδα που αντιπροσωπεύει το 10 τα εκατό του κόσμου.

Η αρχαία ιστορία αναμιγνύεται με μαγικές ιεροτελεστίες που εκτελούνται ακόμα και σήμερα με την καθημερινή ζωή . Μια χώρα γεμάτη χρώματα και αρώματα.

Τα σύνορα με τις ΗΠΑ εκτείνονται σε 3.140 χλμ ενώ υπάρχουν σύνορα με την Γουατεμάλα, και την Μπελίζ.

Αρχαιολογικός χωρος Τσιτσέν Ιτζά

Η χώρα θρησκεύεται ως καθολική αλλά ο ανιμισμός και οι αρχαίες δοξασίες σε πολλές περιοχές υπερτερούν χριστιανικού δόγματος.

Στους καθεδρικούς ναούς θα συναντήσει κάποιος ακόμα και τελετουργίες Σαντερίας όπου κοτόπουλα αποκεφαλίζονται μέσα στο ναό, με κεριά και αυγά απλωμένα στο πάτωμα για να διώξουν οι ιερουργούντες (που φυσικά δεν είναι ιερείς ) τα καλά πνεύματα, να θεραπεύσουν τον αλκοολισμό, την ευγονία μιας γυναίκας. Φυσικά σε όλα αυτά οι φωτογραφίες απαγορεύονται.

Καθολικές εκκλησίες: “Εκκλησία” στους Τσιάπας με αμιγώς ανιμιστικά χαρακτηριστικά και ο σαμάνος που λυτρώνει τους κατοίκους του χωριού από ό,τι τους απασχολεί.

Η ιστορία του Μεξικού

Η ιστορία της χώρας ξεκινάει στο 8.000 π.Χ. Το 1521 η Ισπανική αυτοκρατορία κατέλαβε την χώρα καταλύοντας την Αζτεκική Αυτοκρατορία που ήδη είχε επιβληθεί επί των αντιπάλων της . Ο πλούτος που αποκόμισε για 300 χρόνια η Ισπανία από το Μεξικό ξεπερνάει τα όρια της φαντασίας.

Χρυσός, άργυρος, ξυλεία και άλλα προϊόντα πλούτισαν την Ισπανία. Η καθολική εκκλησία με το θαύμα της εμφάνισης της Παναγίας της Γουαδελούπης (ιστορία που παραπέμπει στην αρχαία θέα Τονατζίν) επιβλήθηκε ενσωματώνοντας πολλές τελετουργίες στις λειτουργίες.

Η 15ωρη πτήση μας για την πόλη του Μεξικού ήταν κουραστική αλλά με την άφιξή μας ξεκινήσαμε με μια βόλτα στο κέντρο της πόλης. στο Ζόκαλο όπως ονομάζεται η κεντρική πλατεία με έκταση 57 στρέμματα και τον καθεδρικό ναό χτισμένο πάνω στα ερείπια της Τενοξιτλάν, της πρωτεύουσας των Αζτέκων, στην καρδιά μιας αποξηραμένης πια λίμνης.

Ο μεγαλύτερος ναός της χώρας και της λατινικής Αμερικής είναι ένα σύνολο κτιρίων που ξεκίνησαν να χτίζονται το 1525 με υλικά από τις πυραμίδες και τα ιερά και ολοκληρώθηκε το 1813.

Δύο μεγάλα κωδωνοστάσια ύψους 67 μέτρων, οι 18 καμπάνες και το ομορφότερο παρεκκλήσι Σαγράριο Μετροπολιτάνα του 1750 κλέβουν την παράσταση στην πρόσοψη του θαυμάσιου κτιρίου. Παραπατάμε από την κούραση αλλά η επίσκεψη στο εσωτερικό του ναού με τα καλυμμένα από χρυσό παρεκκλήσια όπως και το θαυμάσιο ιερό βήμα με τις δύο Αγίες Τράπεζες (Καθολικό χαρακτηριστικό ) ρυθμού Churrigueresco μας ξυπνάνε”. Έτσι δεν αντιλαμβανόμαστε αμέσως την κλίση του ναού από την καθίζηση.

Ο ναός βυθίζεται συνεχώς στο βαλτώδες έδαφος της πρώην λίμνης Τεξκόκο.

Η πλατεία Συντάγματος, η Ζόκαλο έχει πολλά σημαντικά κτίρια, με το εθνικό ανάκτορο και τα κατάλοιπα του μεγάλου ναού των Αζτέκων.

Η περιοχή όμως της Αλαμέδας είναι το πιο ζωντανό τμήμα της πόλης με το μουσείο των καλών τεχνών, τον ουρανοξύστη Latinoamericana (φτωχός συγγενής σε σχέση με τα αδέλφια του στην Νέα Υόρκη) , τα πάρκα, την τράπεζα του Μεξικού, την Casa devlos Ajulehos(ακριβό αλλά πολύ καλό εστιατόριο πια )και πολλά αριστοκρατικά σπίτια που αποκαθίστανται σταδιακά με διαφορετικές χρήσεις.

Ο φόβος για εγκληματικότητα στους δρόμους της πόλης έχει περιοριστεί δραστικά με περιπολίες αστυνομικών που πληρώνονται πια πολύ καλά, κατά συνέπεια δεν παρανομούν όπως γινόταν πριν μερικά χρόνια.

Στο Μέγαρο των Καλών Τεχνών η συλλογή των τοιχογραφιών των μεγάλων ζωγράφων του 20ου αιώνα είναι μια καταπληκτική εμπειρία. Το εξωτερικό του κτιρίου των καλών τεχνών είναι εντελώς εκλεκτικιστικό ενώ το εσωτερικό του είναι ένα θαυμάσιο δείγμα art Decco.

Οι ζωγράφοι αυτοί αφύπνισαν τον λαό με τους συμβολισμούς που παρέθεσαν τα ζωγραφικά τους έργα με αναφορές στην ισπανική κατοχή και καταπίεση, στην απόσχιση και κατοχή ναρκωτικών της μισής επικρατείας της χώρας από τις ΗΠΑ το 1846-1848 (ενσωμάτωση του Τέξας, Αριζόνα, Καλιφόρνια και Νέο Μεξικό, Νεβάδα, Γιούτα, Κολοράντο και Ουαιόμιγκ με πληρωμή αποζημίωσης 15 εκατομμυρίων δολαρίων ).

Η εθνική τέχνη όπως ονομάζεται είχε ως αντιπροσώπους τους Ντιέγκο Ριμπέρα, Νταβίντ Αλφάρι Σικέιρος, Χοσέ Κλεμέντε Ορόσκο και Ρουφίνο Ταμάγιο, όπως και πολλούς άλλους. Απλά η επίσκεψη στο Museo de las Bellas Artes δεν χάνεται με τίποτε….

Museo des las bellas Artes

Η επίσκεψη στο Μουσείο Ανθρωπολογίας επιβάλλεται.  Πολύ ενδιαφέροντα ευρήματα από όλους τους προκολομβιανούς πολιτισμούς.

Museo des las Bellas Artes

Art Decco style 

Στον αύλειο χώρο του Μουσείου Ανθρωπολογίας

Πολύ κοντά στην πρωτεύουσα υπάρχει ο τεράστιος αρχαιολογικός χώρος του Τεοτιχουακάν.

Οι πυραμίδες του Ήλιου και της Σελήνης δημιουργήθηκαν από τους κατοίκους των οποίων αγνοούμε την καταγωγή καθότι δεν υπάρχουν γραπτές πηγές. Αυτό ισχύει για όλους τους πολιτισμούς πριν τους Ισπανούς οι οποίοι ναι μεν κατέστρεψαν τα πάντα στο διάβα τους, εξανδραπόδισαν και κατέσφαξαν τους εγχώριους πληθυσμούς αλλά κατέγραψαν την ιστορία τους για κάποιες προηγούμενες γενιές.  Αλλιώς τίποτε δεν θα γνωρίζαμε για όλους αυτούς τους λαούς.

Το όνομα της πόλης σημαίνει: “Ο τόπος όπου οι άνθρωποι γίνονται Θεοί”. Βρισκόμαστε σε υψόμετρο 2.100 μέτρα με ατελείωτα λιβάδια με καλλιέργειες ρυζιού, καλαμποκιού, ζαχαροκάλαμου, λαχανικών και σιτηρών. Ο τεράστιος πληθυσμός της πόλης που εκτιμήθηκε στις 125.000 και έζησε εδώ για 500 χρόνια έζησε εσωτερικές επαναστάσεις και εγκατέλειψε την πόλη το 650 π. Χ. αφήνοντας πίσω του τις δυο πυραμίδες, τα κτίρια της λεωφόρου των Νεκρών, τον Ναό του Κετζαλκοατλ και τα ανάκτορα των βασιλέων τους.

Πολύ εντυπωσιακός χώρος , που γίνεται πολύ πιο εντυπωσιακός αφού είναι ο πρώτος που βλέπουμε. Η συνεχόμενη επανάληψη με τα ίδια στοιχεία σε κάθε αρχαιολογικό τόπο θα μας κουράσει μέχρι το τέλος του ταξιδιού.

Η επιστροφή στην πόλη του Μεξικού μας δίνει τη δυνατότητα να επισκεφτούμε την αριστοκρατική περιοχή της Λα Ρεφόρμα, τις περιοχές του Σαν Άνχελ και του Κογιοακάν με τα αποικιακά σπίτια της ισπανικής περιόδου και τις γραφικές πλατείες με το σπίτι της Φρίντα Κάλο. 

Οικία Φρίντα Κάλο στο Κογιοακάν. Ο ενοριακός ναός και τα πάρκα με τα αποικιακά κτίρια.

Όλοι οι καλλιτέχνες εδώ και δεκαετίες επιλέγουν την περιοχή που είναι ήσυχη και ασφαλής ενώ η πόλη βρίσκεται κοντά, πολύ κοντά.

Paseo de la Reforma: Η λεωφόρος της πρωτεύουσας

Η σύζυγος του Ντιέγκο Ριμπέρα Φρίντα Κάλο έδωσε μια άλλη διάσταση στη σχέση τους και στην τέχνη τους δημιουργώντας εάν μύθο με τους συμβολισμούς στους πίνακες της όσον αφορά την κατεστραμμένη υγεία της, την αδυναμία σύλληψης παιδιού, το διαζύγιο τους, τις απιστίες τους.

Η τουριστική βαρκάδα στο Χοτσιμίλκο που είναι ότι απέμεινε από μια λίμνη των Αζτέκων δεν είναι στα ενδιαφέροντα μου αλλά ακολουθώ τους συνταξιδιώτης μου.

Μαριάτσι, οι μουσικοί του δρόμου παίζουν από βάρκα σε βάρκα αφού τους ζητήσεις να σε ακολουθήσουν.

Φαγητό αμφίβολης ποιότητας σερβίρεται στη βάρκα που λειτουργεί ως συγκρουόμενα πλωτό σκάφος μαζί με άλλα 300 βάρκες στο ποτάμι.

Δεν τρώμε τίποτε. Που να βρεις τα φημισμένα tamales, andohitos, quesadillas, enfrijoladas, almejas, pollo.de pibilκσι το εθνικό πιάτο mole poblano στα τουριστικά εστιατόρια που βρίσκουμε στο δρόμο μας.

Οι ισπανικές πόλεις, με το απόλυτο αποικιακό στυλ Πουέμπλα, Οαχάκα και τον Σαν Κριστόμπαλ ντε Λος Κάσας είναι οι προορισμοί μας για τις επόμενες ημέρες. Πολλά χιλιόμετρα , ατελείωτες ώρες στο λεωφορείο, μα πόσο μεγάλη είναι αυτή η χώρα.

Η Πόρμπλα, 4η μεγαλύτερη πόλη της χώρας ιδρυμένη το 1531 από τους Ισπανούς και φημισμένη για τα πλακίδια Ταλαβέρα, που διακοσμούν εσωτερικό και εξωτερικό σπιτιών.

Ο καθεδρικός ναός, ο δεύτερος μεγαλύτερος της χώρας είναι εντυπωσιακός αλλά πιο εντυπωσιακά είναι τα έντονα χρώματα των σπιτιών με τα κίτρινα και τα μπλε να είναι τα πιο εντυπωσιακά .Όπως σε όλες τις πόλεις υπάρχει φυσικά και ένα μοναστήρι του Σάντο Ντομίνγκο.

Άνθρωποι χαρούμενοι, χαμογελαστοί, έτοιμοι να παζαρέψουν και να σου πουλήσουν την πραμάτεια τους. Η κεντρική πλατεία (Ζόκαλο ονομάζεται και εδώ) το βράδυ παίρνει “φωτιά” με street artists, μουσικές, πλανόδιους και φωτάκια παντού. Η τσίκνα από τα ψητά ανεβαίνει στον ουρανό σαν θυσία στους παλιούς θεούς.

Η όμορφη πόλη Οαχάκα έχει τρεις αρχαιολογικούς χώρους πολύ σημαντικούς. Τσολούλα, Μοντ Αλμπάν και Μίτλα.

Εδώ κατοίκησαν οι Ζαποτέκοι, που δημιούργησαν ακροπόλεις με επιχωματώσεις και εκσκαφές στις κορυφές λόφων.

Η δομή όλων των χωρών δεν διαφέρει. Κόλουρες πυραμίδες, εξαρτηματικά κτίρια, εξέδρες. Όλοι οι λαοί εδώ εξάσκησαν τις τελετουργικές ανθρωποθυσίες. Έβγαζαν την καρδιά από το σώμα του θυσιασμένου άνδρα , έκοβαν το κεφάλι του και με σφενδόνες το άρπαζαν στον αέρα ενώ κυλούσαν το σώμα στις απότομες σκάλες των πυραμίδων. Πολλές φορές είχαμε τελετουργική ανθρωποφαγία όπου ο νικητής έτρωγε τον ηττημένο.

Πάντως, στα τον τρίτο αρχαιολογικό χώρο και την ανέμπνευστη ξενάγηση του τοπικού ξεναγού ο επισκέπτης κουράζεται. Ελάχιστες διαφορές από χώρο σε χώρο μπορούν να σου κεντρίσουν το ενδιαφέρον . Πιο πολύ μου άρεσαν οι πολύχρωμες αποικιακές πόλεις παρά οι χώροι. Πάντως το Μοντ Αλμπάν ήταν ένα ξεκάθαρος χώρος που χάρηκα πολύ αφού κατάλαβα τη δομή του ιερού χώρου.

Οαχάκα

Καθεδρικός ναός
Ντεπόζιτα νερού στις ταράτσες
Η νύχτα ομορφαίνει.τις πόλεις

Στο δρόμο μας βρίσκεται το φαράγγι Σουμιδέρο , ένα από τα ωραιότερα σημεία του ταξιδιού. Τα τοιχώματα των βράχων φτάνουν τα 1000 μέτρα, νερά τρέχουν στα βράχια που από τη διάβρωση χιλιάδων χρόνων δημιουργούν καρστικούς σχηματισμούς που έχουν ιδιαίτερες μορφές.

Βλέπω μέχρι και ανθρώπινα πρόσωπα. Πρέπει να φωνάξω δυνατά για να σταματήσουν οι συνταξιδιώτες να μιλούν ασταμάτητα για να χαρούμε την ηρεμία και τους ήχους της φύσης. Το σεβάστηκαν. Μαγεία!

Άγουα Αζούλ

Το επόμενο θαύμα της φύσης είναι οι καταρράκτες Άγουα Αζούλ.

Κατηφορίζοντας την οροσειρά Σιέρα Μάδρε μέσα στην ζούγκλα συναντούμε τους λευκούς καταρράκτες(ευτυχώς δεν έβρεξε γιατί γίνονται καφέ σταχτί τότε) και κολυμπάμε στις μικρές βάθρες που δημιουργούνται από τη δύναμη του νερού . Το φως που κατεβαίνει από το βουνό μας χαρίζει μοναδικές εικόνες.

Αισίως φτάνουμε στην τελική ευθεία του ταξιδιού μας στο Γιουκατάν.

Αρχαιολογικοί χώροι εξαιρετικοί , τουριστική ανάπτυξη οσο δεν πάει άλλο αλλά η εμπειρία εμπειρία Παλενκε, Ούσμαλ, Τσιτσέν Ιτζά.

Πυραμίδες, λατρευτικά κέντρα, ο ασύλλητος τάφος του βασιλιά Πακάλ , ανθρωποθυσίες, χαμένες πόλεις από τη στιγμή που τα σπίτια δημιουργούνταν από ξύλο . Οι Μάγιας εγκαταστάθηκαν εδώ στο Παλένκε το 100 μ.Χ. και τα χαρακτηριστικά της αρχιτεκτονικής τους είναι οι οδοντωτές στέγες, τα περίτεχνα ανάγλυφα, οι απότομες κλίμακες ανόδου.

Όλα τελείωσαν το 1000 μ.Χ. λόγω εσωτερικών επαναστάσεων και έλλειψης τροφής.

Το Ούσμαλ διαθέτει την καλύτερα διατηρημένη πυραμίδα με ελλειπτικό σχήμα, την πυραμίδα του Μάγου με το αρχιτεκτονικό στυλ Πούκα.

Όμορφες εικόνες και αναμονή για τον ακόμη πιο γνωστό αρχαιολογικό χώρο του Τσιτσέν Ιτζά.

Τσιτζέν Ιτζά 

Το απόλυτο σημείο αναφοράς της Προκολομβιανής εποχής.

Πιθανώς κατασκευασμένη από τους Τολτέκους που κατέλαβαν την περιοχή η πυραμίδα με το όνομα El Castillio είναι το σύμβολο της χώρας.

Το αστεροσκοπείο el Caracol, το γήπεδο της μπάλας, το μεγαλύτερο της χώρας, ο ναός των πολεμιστών δημιουργούν με μοναδικό τρόπο της αίσθηση της καρδιάς της πόλης με τα λατρευτικά κέντρα να στέκονται πάνω στο επίπεδο που τονίζεται από το πράσινο γρασίδι. Οι ανασκαφές δίνουν περαιτέρω ευρήματα. Η πυραμίδα έχει άλλες δυο πυραμίδες μέσα της. Η αρχαιολογία μεγαλουργεί εδώ στο υπογάστριο της Αμερικανικής ηπείρου.

Καμπέτσε και Μέριδα

Δύο υπέροχες αποικιακές πόλεις που απολαύσαμε στους βραδινούς περιπάτους μας (πως αλλιώς μετά τις εξοντωτικά πολλές ώρες στο λεωφορείο). Colonial style στοιχεία και ω της εκπλήξεως εστιατόριο με το όνομα Καλαμάτα!

Έλληνας εδώ στην Καμπέτσε το άνοιξε και θεωρείται το καλύτερο της πόλης. Τείχη και 8 baluartes (προμαχώνες) προστάτευαν την πόλη από τους Άγγλους και Ολλανδούς πειρατές αφού στα 1663 υπέστησαν οι κάτοικοι γενική σφαγή. Βλέπετε ο πλούτος από την ξυλεία και τα φυτά που δίναν χρωστικές ύλες συγκέντρωναν τον πλούτο του Γιουκατάν σε αυτό το πολύ όμορφο λιμάνι.

Η Μερίδα είναι μια πόλη γεμάτη ζωή και χρώμα, η καρδιά του Γιουκατάν, ιδανικό σημείο για τις εξορμήσεις του ταξιδιώτη που αυτονομείται. Μια πολύ όμορφη πλατεία με τα δημόσια κτίρια γύρω της, μουσικές και πολύς κόσμος και ο δεδομένος καθεδρικός ναός.

Ο επίλογος του ταξιδιού μας είναι το πολύ τουριστικό Κανκούν.

Κάτασπρη άμμος από κοράλια, ογκώδη ξενοδοχεία, φοινικόδεντρα μέχρι το κύμα, η χαρά του Αμερικανού τουρίστα αλλά και η απόλυτη ηρεμία αυτού του 16ήμερου ταξιδιού στην καρδιά της αμερικανικής ηπείρου.

Και κλείνουμε με το μπάνιο στις cenotes, σπήλαια που κατέπεσε ο θόλος τους και οι Μάγιας λάτρευαν τους θεούς του κάτω κόσμου σε αυτές.