Το άρθρο αναφέρεται στην εορτή της Ζωοδόχου Πηγής, που γιορτάζεται την Παρασκευή μετά την Ανάσταση και προσελκύει πλήθος πιστών σε ναούς αφιερωμένους στην Παναγία. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στο Αγιονήσι, ένα μικρό νησί κοντά στην Ηγουμενίτσα, το οποίο ζωντανεύει μόνο μία φορά το χρόνο κατά τη διάρκεια της γιορτής.
Η νησίδα φιλοξενεί ένα ερειπωμένο εκκλησάκι και θεωρείται τόπος προσευχής και ηρεμίας. Το άρθρο περιγράφει την εμπειρία του δημοσιογράφου κατά την επίσκεψή του στο Αγιονήσι, με έμφαση στην φυσική ομορφιά και την ιστορική σημασία του χώρου, καθώς και την ανάγκη για καλύτερη αξιοποίηση και διατήρηση του νησιού.
Διαβάστε παρακάτω
Η γιορτή της Ζωοδόχου Πηγής που εορτάζεται την Παρασκευή μετά την Ανάσταση, αποτελεί μια μεγάλη γιορτή της Ορθοδοξίας και πολλοί πιστοί συρρέουν στις εκκλησίες για να τιμήσουν την ημέρα.
Η Ζωοδόχος Πηγή αναφέρεται στην Παναγία, την οποία η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά ως πηγή ζωής, χάριτος και ιάσεων. Για την ιστορία, σύμφωνα με την παράδοση, η εορτή σχετίζεται με ένα θαύμα που αποδίδεται στην Παναγία, όταν ο αυτοκράτορας Λέων ο Θραξ ευεργετήθηκε από μια πηγή νερού έξω από την Κωνσταντινούπολη, η οποία θεωρήθηκε ιαματική. Από εκεί και πέρα, σε πολλά μέρη της Ελλάδας η ημέρα αυτή είναι συνδεδεμένη με πανηγύρια και λιτανείες, κυρίως σε ναούς αφιερωμένους στην Παναγία Ζωοδόχο Πηγή, ενώ συνηθίζεται και ο αγιασμός των υδάτων.
Η γιορτή αυτή όμως δίνει ζωή και σε ένα κομμάτι γης, μια νησίδα στον νομό Θεσπρωτίας ακατοίκητη, με μοναδική «περιουσία» ένα εκκλησάκι. Ένα εκκλησάκι που ανήμερα της Ζωοδόχου Πηγής, από μια «κουκκίδα» μες στη θάλασσα αποκτά ζωή, με νέους αλλά και μεγάλους να επισκέπτονται τον ναό και να τιμούν την ημέρα.
Ο λόγος για το Αγιονήσι– όπως το αποκαλούν οι ντόπιοι- Θεσπρωτίας.
Για πρώτη φορά επισκέφθηκα κι εγώ τον τόπο αυτό και πραγματικά ήταν μια ξεχωριστή εμπειρία. Είναι από αυτές τις εμπειρίες που, επειδή βρίσκονται κοντά σου, δεν προγραμματίζεις να πας, το θεωρείς δεδομένο. Όμως το τι συνάντησα εκεί με γέμισε οπτικοακουστικές εικόνες και μυρωδιές,
Το Αγιονήσι και η ονομασία
Σε απόσταση αναπνοής- μόλις στα 15 λεπτά το πολύ με καραβάκι- η πευκόφυτη νησίδα κρύβει μέσα στο καταπράσινο χρώμα της, έναν τόπο ιερό, μια γραφική Μονή, που εορτάζει την ημέρα της Ζωοδόχου Πηγής.
Το θαλασσοδαρμένο Αγιονήσι, βρίσκεται σε μικρή απόσταση από την ακτή. Η ιστορία του έρχεται από το βάθος των αιώνων και σημαντικές πληροφορίες αναφέρει στο παρελθόν και στο ΑΠΕ – ΜΠΕ ο ηγούμενος της Μονής Γηρομερίου- της οποίας το καθολικό της Μονής της Ζωοδόχου Πηγής αποτελεί μετόχι- Αρχιμανδρίτης π. Μεθόδιος Ντελής.
Σήμερα, στη νησίδα βρίσκεται ένα μικρό ερειπωμένο Μοναστήρι, από το οποίο διασώζεται το Καθολικό. Η ημερομηνία ίδρυσης του δεν είναι ξεκάθαρα γνωστή. Πιθανόν όμως να ιδρύθηκε περίπου τον 12ο αιώνα, σύμφωνα με ημερομηνία δυσανάγνωστης λίθινης επιγραφής στο εξωτερικό του δυτικού τοίχου, χωρίς άλλες ιστορικές μαρτυρίες.
Το Αγιονήσι, συναντάμε σε βενετσιάνικο χάρτη του 1654, ως scoglia della Madonna», δηλαδή, βράχος της Παναγίας, ο οποίος μάλιστα απεικονίζει τον Ναό.
Κατά το παρελθόν, όταν έγιναν εργασίες ανακαίνισης του Ναού, η εύρεση ανθρωπίνων οστών, ερείπια κελιών, ένα πηγάδι ή στέρνα, οδηγούν στο συμπέρασμα πως στο χώρο λειτουργούσε Μοναστήρι. Λόγω της σημαντικής θέσης που κατέχει η νησίδα, εκτιμάται πως κατά τους περασμένους αιώνες, βρέθηκε στο στόχαστρο, λεηλατήθηκε και καταστράφηκε.
Σήμερα, ανάμεσα στα αιωνόβια πλατάνια, σώζονται ανακαινισμένο το καθολικό, το πηγάδι, καθώς και κάποια ερείπια.
Στο χώρο έχουν γίνει μικρής έκτασης αρχαιολογικές έρευνες, σύμφωνα με τα ευρήματα των οποίων, εξετάζεται το ενδεχόμενο, η Μονή και οι βοηθητικοί χώροι, να κτίστηκαν την περίοδο της πρώιμης Τουρκοκρατίας πάνω σε προγενέστερο ναό. Μάλιστα κάποια μαρμάρινα κομμάτια που εντοπίστηκαν, ίσως παραπέμπουν σε ακόμη παλαιότερη εποχή.
Το 1997 η Μονή της Ζωοδόχου Πηγής ανακηρύχθηκε ιστορικό διατηρητέο μνημείο.
Το Αγιονήσι θεωρείται από τους ντόπιους, καταφύγιο ψυχών, τόπος προσευχής, ευλογίας και ηρεμίας, αλλά και η προστασία για τους ψαράδες που καθημερινά βρίσκονται στη θάλασσα γύρω από το νησί.
Την ημέρα της εορτής της Ζωοδόχου Πηγής, την Παρασκευή της Διακαινησίμου, εκεί γίνεται Αναστάσιμη Θεία Λειτουργία. Από την Ηγουμενίτσα και τις γύρω περιοχές, με καΐκια και ψαρόβαρκες συρρέουν πολλοί προσκυνητές. Η θεία λειτουργία τελείται στον προαύλιο χώρο του Ναού κάτω από τα δέντρα και η ατμόσφαιρα δημιουργεί έντονα θρησκευτικά συναισθήματα.
Ακόμη, αξίζει να σημειωθεί πως κατά την παράδοση, το νησάκι Αγιονήσι στον κόλπο της Ηγουμενίτσας, ήταν ο βράχος που έριξε ο Πολύφημος στον Οδυσσέα.
Το ταξίδι στο Αγιονήσι
08:50 βρίσκομαι στο λιμάνι. Τα δρομολόγια θα αναχωρούσαν στις 08:00 π.μ. το πρώτο και στις 09:00 π.μ. το δεύτερο. Παρόλα αυτά, λόγω αθρόας προσέλευσης, το καραβάκι αναχωρεί και έρχεται για τρίτο δρομολόγιο γύρω στις 09:30.
Από το καραβάκι πολύ σύντομα διακρίνω τη νησίδα. Είναι όντως καταπράσινη, δε μπορώ να διακρίνω εκκλησάκι πίσω από την πρασινάδα. Αυτό μου δημιουργεί ακόμη μεγαλύτερη περιέργεια και πλάθω εικόνες για το τι θα αντικρίσω εν τέλει- και κάτι μου λέει ότι το τοπίο θα είναι φανταστικό.
Διαπιστώνω ότι ο Βιολογικός καθαρισμός της Ηγουμενίτσας βρίσκεται πραγματικά μια ανάσα από το νησάκι, κάτι που δεν είχα καθόλου υπόψιν μου.
Σε όλο το δρόμο σκέφτομαι γιατί δεν αξιοποιείται κάπως διαφορετικά αυτό το μέρος- όχι απαραίτητα προς οικονομικό όφελος, είναι μια νησίδα- ωστόσο φαίνεται πως θα μπορούσε να είναι πιο ενεργά στη ζωή της πόλης.
Έχουμε πλέον φτάσει σχεδόν στον προορισμό, μαϊνάρουν την άγκυρα και είμαστε έτοιμοι για αποβίβαση.
Πραγματικά αυτό το μέρος προκαλεί μια ηρεμία με το που πατάς το πόδι σου εκεί. Με το που φτάνεις, ένα εκκλησάκι- δωρεά από τα αριστερά και από τα δεξιά ένας χώρος σαν αποθήκη με κάποια εργαλεία, ένα τραπέζι, καρέκλες, και μια επιγραφή με προτροπή στην διατήρηση της καθαριότητας του χώρου.
Μερικά σκαλάκια και ένα τραπέζι παραπάνω, και ξεκινάμε να διασχίζουμε το μονοπάτι, είμαστε ήδη αρκετοί και σκεπτόμενος ότι έχουν πάει άλλα δυο δρομολόγια καταλαβαίνω ότι έχει αρκετό κόσμο φέτος.
Και φτάνουμε στο εκκλησάκι. Το καθολικό, είναι ένας μονόχωρος ναός, χωρίς πρόναο και τοιχογραφίες με τρίπλευρη αψίδα, που στεγάζεται με δίρριχτη στέγη.
Στη μία πλευρά κόσμος μαζεμένος ακούει τη λειτουργία και από την άλλη τα κεριά, τραπέζι με αναψυκτικά, λουκούμια, πρόσφορα και άλλα εδέσματα.
Μια χαμηλή καμπάνα έξω από το ναό, που την περικυκλώνουν άνθρωποι.
Ο κόσμος είναι πολύς, οι περισσότεροι γνωστοί μεταξύ μας και αρκετοί για πρώτη φορά εκεί.
Παντού ακούς κόσμο να θαυμάζει την ομορφιά του τοπίου, το φυσικό κάλλος του τόπου. Τα καταγάλανα νερά, την ζωηρή πράσινη φύση, το γραφικό εκκλησάκι.
Βέβαια, το ερωτηματικό της αξιοποίησης και της καλύτερης διατήρησης του χώρου αρχίζει να μην είναι μόνο στο μυαλό μου.
Κάπου στα νερά του Ιονίου, μια νησίδα γεμίζει ζωή μια φορά το χρόνο. Ένα εκκλησάκι κάνει τη λειτουργία του, κόσμος σμίγει, ανταλλάσσουν ακόμη τις ευχές του Πάσχα. Τόσα όμορφα μέρη έχει η χώρα. Σε ένα βράχο πάνω γεμάτο φύση, ένα γραφικό εκκλησάκι, προσβάσιμο δια θαλάσσης, και μια κοινωνία που πηγαίνει εκεί για να τιμήσει το Αγιονήσι της, που φυλάει τους ψαράδες, που ηρεμούν οι ψυχές.
Μια μικρής διάρκειας εκδρομή που δεν είχα κάνει, και χαίρομαι που την έκανα.